“Omgaan met de Omgevingswet is voor iedereen relevant en leuk”

“Je moet binnen de Omgevingsvisie ruimte houden voor dynamiek. Je kan de visie niet al tot 2030 vastleggen”, zegt Yana van Tienen, projectleider Omgevingsvisie bij de gemeente Doetinchem. Deze gemeente werkt aan de introductie van de Omgevingswet, die verwacht wordt in 2021.

Interview met Yana van Tienen, projectleider Omgevingsvisie bij de gemeente Doetinchem

De gemeente Doetinchem ontwikkelt de Omgevingsvisie in meerdere stappen. In de verkennende fase inventariseerde en analyseerde Wing het huidige beleid dat van invloed is op de fysieke leefomgeving. Daarna hebben we een strategische adviesrol vervuld. De projectleider Omgevingsvisie, Yana van Tienen, stuurt het complexe proces aan. “Toen ik gevraagd werd als projectleider, was ik bang dat het vooral een juridisch traject zou worden”, vertelt Yana van Tienen. “Maar dat is niet zo. Vooral de ontmoetingen met verschillende mensen met uiteenlopende interesses maken het werk bijzonder.”

Organisatieontwikkeling

Ruimtelijke ordening ging altijd al om ‘t verbinden van sectoren. Maar in de Omgevingswet komen ook de ruimtelijke aspecten van het economische en sociale domein nadrukkelijk in beeld. Een ander speerpunt van de wet is participatie. “De gemeentelijke organisatie heeft recent een belangrijke ontwikkeling doorgemaakt. Hierbij zetten we in op van buiten naar binnen werken, over de grenzen van het eigen vakgebied heen. Precies wat we nodig hebben voor de Omgevingswet”, zegt Van Tienen.

Beleid op een rij

Om met een goed overzicht van het bestaande beleid te starten, vroeg Yana Wing het deelproject ‘Beleid op een rij’ uit te voeren. Hiervoor vergeleek Wing in totaal 31 beleidstukken onderling en vatte deze samen. Van Tienen: “De projectgroep was regelmatig verbaasd hoeveel beleid er binnen onze gemeente is ontwikkeld. Maar ook verrast. Er zijn veel beleidsterreinen met vergelijkbare doelen. Dat geeft handvatten voor sectorale afstemming en meer integraliteit en samenwerking.”

Vernieuwende aanpak

Van Tienen gaat het experiment niet uit de weg en zoekt een passende aanpak bij de verschillende stappen in het proces. Zo is er ook ontwerpend onderzoek en een verkenning naar scenario’s uitgevoerd. “De verkenning deden we met een tijdelijk team met interne specialisten en externe adviseurs zoals een beeldend kunstenaar, landschapsontwerper, schooldirecteur, ondernemer en onderzoeker. Samen hebben we in acht sessies op steeds andere locaties trends geanalyseerd, sturingsprincipes benoemd en scenario’s opgesteld.”

Ludieke opzet

De Omgevingswet vraagt ook om een andere rol van de gemeenteraad. Het projectteam informeert de gemeenteraad intensief en bereidt de raadsleden alvast voor op de keuzes die ze moeten maken. “Bijeenkomsten met de raad geven we een ludiek karakter. Zo droegen de raadsleden een nachtmasker toen ze de sessie over de Omgevingsvisie betraden. “Dit stond symbool voor toegankelijkheid vanuit het sociale domein en het belang daarvan binnen de Omgevingsvisie. Zo’n opzet blijft de raadsleden bij doordat ze toegankelijkheidsproblemen aan den lijve hebben ondervonden”, legt Van Tienen uit.

Tips

Heeft Van Tienen tips voor anderen in een dergelijk traject? “Je moet binnen de Omgevingsvisie ruimte houden voor dynamiek.” Het is een stapsgewijs proces waarbij de verschillende onderdelen elkaar beïnvloeden. Dat vraagt om een heldere strategische lange termijnkoers, aldus Van Tienen. Ze vervolgt: “Investeer in goede samenwerking, intern, met de gemeenteraad en met groepen in de samenleving. Houdt elkaar goed op de hoogte.” De introductie van de Omgevingswet is een experimenteel traject, waarbij de uitkomst en het vervolg nog niet bekend zijn. Van Tienen: “Werk dus aan verwachtingenmanagement door mensen mee te nemen in die zoektocht, en laat hen ervaren dat het voor iedereen relevant en vooral ook leuk is!”